Iers haverbrood
Vanmorgen rook het hier in huis al naar vers geurend brood! Eigenlijk had ik het gisteravond moeten bakken om buiten neer te leggen, samen met wat graan. Haverbrood wordt traditioneel gebakken op de vooravond van 1 februari om Sint Bridged te verwelkomen. Het graan is voor de koe, waarmee zij vaak wordt afgebeeld. Sint Bridged van Kildare is in Ierland een belangrijke heilige uit de Keltische geschiedenis. Het verhaal gaat dat Bridged als jong meisje al zo begaan was met het lot van bedelaars en armen dat zij zelfs de spullen van haar rijke vader uitdeelde om te helpen. Onder haar leiding werd in Ierland het eerste klooster gesticht. Bridged was bijzonder vrijgevig en behulpzaam, na haar dood in 525 n. Chr. bleef men haar gedenken.
In de Keltische cultuur is de datum 1 februari ook de voorzichtige start van de lente. De dagen worden langzamerhand weer langer, de eerst kalfjes en lammetjes worden geboren. Vroeger gaf men op deze dag in Ierland kinderen dit stevige haverbrood te eten, het krachtige kauwen zou hun jonge kaken verstevigen.
Iers sodabrood is ontstaan in tijden van grote armoede. Ierland ging gebukt onder de overheersing van Engeland. Onder zware druk moesten de Ieren het beste van het land, de slacht en boterproductie exporteren naar Engeland. Veel authentiek Ierse gerechten bevatten restproducten zoals ingewanden, karnemelk, etc.
In 17e eeuw werden veel Ieren als slaaf te werk gesteld, pas in 1839 werd deze slavernij officieel afgeschaft. Het is begrijpelijk waarom de politieke verhoudingen altijd nog gespannen zijn. De Ierse bevolking raakte afhankelijk van de aardappel als hoofdingrediënt van de maaltijd. Toen vanaf 1845 meerdere jaren aardappeloogsten mislukten, stierven er meer dan een miljoen Ieren door honger en ziekte. Een zeer zwarte bladzijde uit de Europese geschiedenis, waar maar weinig over gesproken wordt.
Geografisch ligt Ierland behoorlijk geïsoleerd en geld voor schepen om goederen te importeren was er niet. Dit betekent dat men erg afhankelijk was van inheemse gewassen. Men bakte platte broden van zachte tarwe en granen als haver, rogge en gerst. Gist en zuurdesem was er maar weinig voorhanden, maar de Ieren gebruikten potasch, baking soda. In de volksmond ook wel bread-soda genoemd. Hoewel de oorsprong van dit brood bij Indianenstammen uit Midden Amerika ligt, zijn deze uit nood geboren broden alom bekend als Irish Sodabread.
Het oorspronkelijke recept voor Bridged’s Oatcakes (de Ierse naam voor dit haverbrood) bestaat uit 5 ingrediënten: havervlokken, volkorenmeel, karnemelk, baking soda en zout. De nacht van tevoren laat je de havervlokken alvast weken in karnemelk. Je kunt voor een snelle versie ook instant havermout gebruiken, deze hoeven niet voorgeweekt te worden. Roer het dan tegelijk met de bloem en het meel in de kom. Mijn versie van het haverbrood maakte ik als volgt:
In de Keltische cultuur is de datum 1 februari ook de voorzichtige start van de lente. De dagen worden langzamerhand weer langer, de eerst kalfjes en lammetjes worden geboren. Vroeger gaf men op deze dag in Ierland kinderen dit stevige haverbrood te eten, het krachtige kauwen zou hun jonge kaken verstevigen.
Iers sodabrood is ontstaan in tijden van grote armoede. Ierland ging gebukt onder de overheersing van Engeland. Onder zware druk moesten de Ieren het beste van het land, de slacht en boterproductie exporteren naar Engeland. Veel authentiek Ierse gerechten bevatten restproducten zoals ingewanden, karnemelk, etc.
In 17e eeuw werden veel Ieren als slaaf te werk gesteld, pas in 1839 werd deze slavernij officieel afgeschaft. Het is begrijpelijk waarom de politieke verhoudingen altijd nog gespannen zijn. De Ierse bevolking raakte afhankelijk van de aardappel als hoofdingrediënt van de maaltijd. Toen vanaf 1845 meerdere jaren aardappeloogsten mislukten, stierven er meer dan een miljoen Ieren door honger en ziekte. Een zeer zwarte bladzijde uit de Europese geschiedenis, waar maar weinig over gesproken wordt.
Geografisch ligt Ierland behoorlijk geïsoleerd en geld voor schepen om goederen te importeren was er niet. Dit betekent dat men erg afhankelijk was van inheemse gewassen. Men bakte platte broden van zachte tarwe en granen als haver, rogge en gerst. Gist en zuurdesem was er maar weinig voorhanden, maar de Ieren gebruikten potasch, baking soda. In de volksmond ook wel bread-soda genoemd. Hoewel de oorsprong van dit brood bij Indianenstammen uit Midden Amerika ligt, zijn deze uit nood geboren broden alom bekend als Irish Sodabread.
Het oorspronkelijke recept voor Bridged’s Oatcakes (de Ierse naam voor dit haverbrood) bestaat uit 5 ingrediënten: havervlokken, volkorenmeel, karnemelk, baking soda en zout. De nacht van tevoren laat je de havervlokken alvast weken in karnemelk. Je kunt voor een snelle versie ook instant havermout gebruiken, deze hoeven niet voorgeweekt te worden. Roer het dan tegelijk met de bloem en het meel in de kom. Mijn versie van het haverbrood maakte ik als volgt:
100 gr bloem (de gewone tarwebloem uit de supermarkt)
100 gr havermeel, 150 gr volkorenmeel, 150 gr havervlokken, ca. 500 ml karnemelk, 5 gr baking soda, 7 gr zout
Laat de havervlokken van te voren weken (1 nacht) in een deel van de 500 ml karnemelk. Verwarm de oven voor op 230 °C, verwarm een gietijzeren pan, met deksel, mee. Maak een deeg. Meng hiervoor in een kom bloem, meel, baking soda en zout door elkaar. Voeg hierbij de gewelde havervlokken en het grootste deel van de karnemelk. Roer dit voorzichtig door elkaar. Voeg zoveel karnemelk toe tot het deeg voldoende samenhang heeft, maar niet te klef wordt. Je moet er nog een bol van kunnen vormen. Bebloem je werkblad. Stort het deeg, vorm er met natte handen snel een bol van. Bestrooi de bol met bloem of met havermout. Leg een scherp mes klaar. Pak nu met ovenhandschoenen de hete pan uit de oven. Strooi iets bloem op de bodem, leg het deegstuk in de hete pan, kerf een kruis in het brood. Doe snel de hete deksel op de pan en schuif de pan in de oven. Verlaag de oventemperatuur tot 200 °C. Haal na 25 minuten bakken het deksel van de pan, als het goed is, is het brood mooi gerezen. Bak het brood nu nog zo'n 20 minuten, tot het een mooie bruine korst heeft en gaar is. Dit kun je controleren door op de bodem van het brood te tikken, een goed gebakken brood klinkt hol. Laat het anders nog even op een rooster in de oven verder bakken.
Sodabread smaakt vers het lekkerst. Warm of bijna afgekoeld met boter en jam, of kaas.
Bij een maaltijdsoep kun je 'm ook gebruiken om lekker mee te dippen.
Reacties
Een reactie posten