Spruitje mous

Geen idee of ‘t een puur Gronings gerecht is, waarschijnlijk is het onder een andere naam in verschillende streken bekend. Ik heb het over ‘Spruutje- Prai’ of ‘Spruitje Mous’. Een stamppot waarbij de losse bovenste ‘kop’spruiten speciaal geschikt zijn. Wie op ‘t platteland woont en veel monden moest - of moet - voeden, heeft bijna vanzelfsprekend een flinke lap moestuin. Met aardappels, kroten, bonen, wortelen, sla- en lofsoorten. In de herfst zijn er nog prei, kolen en spruiten in overvloed. Een aantal koolsoorten blijven tot diep in de winter staan, een beetje nachtvorst komt de smaak ten goede. Zo ook spruitplanten. Ze worden van onder af aan geoogst, op ‘t laatst blijven er nog kalige stronken met een groenig hoedje over op de kale grond.

Een logisch wintergerecht is dan spruitenstamppot met prei. Wanneer je geen echte spruitliefhebber bent, zoals ik, is het zeker een aanrader. Het pittige van de kort gebakken prei combineert erg goed met de wat zwaardere smaak van de kool. Je kunt een heerlijke vegetarische variant maken, traditioneel wordt-ie natuurlijk geserveerd met uitgebakken spekjes en worst.

Vanouds werden de grote spruitkoppen bovenop de aardappels gelegd en samen gaargekookt. Geen idee of dat aan de lange kant is. Tegenwoordig houden we veel kortere kooktijden aan voor de meeste groentes, die zware koollucht... daar zit niemand meer op te wachten. Dit is het recept zoals ik het maakte, voor 6 behoorlijke eters:

1 1/2 kg aardappels

750 gram spruitjes, ik vind de kleintjes het lekkerst

500 gram prei, fijngesneden

klein bekertje crème fraîche

mosterd, zout en peper

Maak de spruitjes schoon, verwijder de lelijke blaadjes en snijd de uitgedroogde onderkantjes eraf. Schil de aardappels, kook ze gaar. Zet ook de spruitjes op, laat ze kort koken, zo’n 8 minuten- afhankelijk van de grootte. Ze moeten nog echt beetgaar zijn. Roerbak de preiringen in roomboter, zo’n 2 minuten. Laat even wachten in de pan. Wanneer je er spekjes bij wilt serveren, kun je de prei ook heel goed roerbakken in het achtergebleven spekvet.

Stamp de aardappels grof, breng ze direct op smaak met zout en peper. Voeg de spruitjes toe, stamp dit lossig mee, laat zeker een derde deel van de spruitjes heel. Maak het nu verder op smaak met mosterd en smeuïg door er crème fraîche door te scheppen. Schep er tenslotte ook de prei door. Deze stamppot smaakt ‘t best wanneer de structuur lekker grof is. Serveer eventueel met een mosterdpotje op tafel, uitgebakken spekjes en een goede rookworst.